ابن‌عابدین علاءالدین محمد بن محمدامینعلاءالدین محمد بن محمدامین بن عمر، فقیه حنفی، یکی از شخصیت‌های ابن‌عابدین می‌باشد؛ اِبْن‌ِ‌عابِدین، عنوان چند فقیه حنفی، که در اواخر دوران حکومت عثمانی در شامات می‌زیستند. ۱ - معرفی اجمالیمحمد بن محمدامین بن عمر، ملقب به علاءالدین (۱۲۴۴- ۱۳۰۶ق/۱۸۲۸-۱۸۸۹م)، فقیه حنفی، از پیروان طریقت خلوتی که عمر خود را در مناصب قضایی و علمی و اجتماعی گذراند و در دمشق وفات یافت و در گورستان باب‌الصغیر دفن شد. [۱]
محمد مطیع و اباظة نزار حافظ، تاریخ علماء دمشق فی القرن الرابع عشر الهجری، ج۱، ص۶۳ -۶۴، دمشق، ۱۴۰۶ق/ ۱۹۸۶م.
۲ - اساتیداو پس از کسب مقدمات در کودکی از مجلس درس پدر استفاده کرد و پس از مرگ پدر، از علمای دمشق و مصر و حجاز چون شیخ سعید حلبی، عبدالرحمان کزبری، عبدالرحمان طیبی، حسن شطّی، حسن بیطار، حامد عطار، هاشم تاجی بعلی، ابراهیم باجوری شیخ جامع ازهر، احمد دحلان مفتی شافعیان در مکه، یوسف غزی رئیس مدرسان در مدینه و دیگران فقه و حدیث را فراگرفت. ۳ - مناسباصول طریقة خلوتیه را از قطب زمان شیخ محمدمهدی زواوی مغربی فراگرفت [۲]
محمد مطیع و اباظة نزار حافظ، تاریخ علماء دمشق فی القرن الرابع عشر الهجری، ج۱، ص۶۳ -۶۴، دمشق، ۱۴۰۶ق/ ۱۹۸۶م.
و جانشین او گردید و به دستور او به قبول مناصب دولتی در دولت عثمانی از جمله مقام قضا در طرابلس شام تن در داد [۳]
احمد تیمور پاشا، اعلام الفکر الاسلامی فی العصر الحدیث، ج۱، ص۲۵۳، قاهره، ۱۳۸۷ق/۱۹۶۷م.
و در جمعیت علمی برای گردآوری المجلة الشرعیه به ریاست وزیر و مورخ مشهور احمد جودت پاشا، در استانبول شرکت جست. [۴]
سرکیس، چاپی، ج۱، ص۱۵۵.
در زمانی که ریاست جمعیت خیریه را در دمشق عهده‌دار بود، کتاب‌های موقوفه در شام - که در دسترس مردم نبود و تنها متولیان در اختیار داشتند - در یکجا گردآوری و نام المکتبة العمومیه بر آن نهاده شد. [۵]
سعید کرمی، دورالکتب وفائدتها، ج۱، ص۱۱، مجلة المجمع العلمی العربی، دمشق، ۱۳۸۹ق/۱۹۶۹م.
۴ - آثاراز آثار او قرة عیون الاخبار بتکملة رد المحتار علی الدر المختار، از ۱۲۹۰ق تاکنون چند بار در مصر چاپ شده و الهدیة العلائیة لتلامذة المکاتب الابتدائیه، که بار اول در ۱۲۹۹ق در سوریه و بار دوم در ۱۹۶۳م به چاپ رسیده است. از دیگر آثار باقی مانده او نسخه‌ای از کتاب معراج النجاح فی شرح نور الایضاح، به خط مؤلف در کتابخانه ظاهریه موجود است. [۶]
کتابخانه ظاهریه دمشق، خطی، ج۲، ص۱۸۳-۱۸۴.
[۷]
محمد مطیع و اباظة نزار حافظ، تاریخ علماء دمشق فی القرن الرابع عشر الهجری، ج۱، ص۶۵، دمشق، ۱۴۰۶ق/ ۱۹۸۶م.
۵ - پانویس
۶ - منبعدانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «اِبْن‌ِ‌عابِدین»، ج۴، ص۱۴۵۲. |